Plan urządzenia lasu
Plan urządzenia lasu (pul) jest podstawowym dokumentem, według którego nadleśnictwo prowadzi zrównoważoną gospodarkę leśną. Dokument ten sporządzany jest na okres dziesięcioletni. Zawiera opis i ocenę stanu lasu oraz cele, zadania i sposoby prowadzenia gospodarki leśnej. Zapisy pul nie mogą pozostawać w sprzeczności z innymi dokumentami planistycznymi dotyczącymi tego samego terenu. W szczególności muszą zgadzać się
z zapisami ustanowionych przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska (rdoś), planami zadań ochronnych (pzo) oraz planami ochrony (po) dla Obszarów Natura 2000.
W związku z powyższym projekty pul podlegają opiniowaniu przez wymieniony powyżej organ. Dla obszarów Natura 2000, dla których brak jest ustanowionych dokumentów planistycznych, opracowywany jest zakres zadań ochronnych w ramach pul. Zakres ten dotyczy tylko części obszaru, która pozostaje w zarządzie danego nadleśnictwa. Takie postępowania daje możliwość zinwentaryzowania i zapewnienia właściwej ochrony dla cennych przedmiotów ochrony, które występują na terenie danego nadleśnictwa przy równoczesnym prowadzeniu zrównoważonej gospodarki leśnej.
Podstawy prawne sporządzania PUL.
PUL opracowywany jest w oparciu o przepisy obowiązującego prawa. Jeżeli w trakcie obowiązywania zatwierdzonego pul przepisy zmienią się w sposób istotny dla realizacji celów prowadzenia gospodarki leśnej, istnieje konieczność dokonania zmiany w zapisach tego dokumentu. Zmiany takiej dokonuje się w ramach corocznej aktualizacji. Jako podstawowe akty prawne w oparciu, o które opracowywany jest pul wskazać należy m.in. Ustawę z dnia 28 września 1991 roku o lasach (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 2129 ze zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2012 r., w sprawie szczegółowych warunków i trybu sporządzania pul, uproszczonych planów urządzenia lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu (tekst jednolity Dz. U. z 2012 roku, poz. 1302).
Tok postępowania przy opracowywaniu projektów pul wskazany jest w Instrukcji urządzania lasu wprowadzonej do stosowania Zarządzeniem nr 55 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 21 listopada 2011 roku w sprawie Instrukcji urządzania lasu, ze zmianami wprowadzonymi Zarządzeniem nr 83 z dnia 23 listopada 2012 roku oraz Zarządzeniem nr 21 z dnia 3 kwietnia 2014 roku.
Poszczególne etapy opracowania projektu PUL.
8 rok obowiązywania istniejącego planu urządzenia lasu
- wystąpienie do regionalnego dyrektora ochrony środowiska o przekazanie danych
o zasobach przyrodniczych w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa oraz określenie głównych zagrożeń dla środowiska,
- podanie w Biuletynie Informacji Publicznej Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych
w Krośnie (RDLP) oraz w lokalnej prasie informacji o przystąpieniu do sporządzania projektu planu urządzenia lasu,
- zwołanie posiedzenia Komisji założeń planu,
- wystąpienie z wnioskiem do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie (RDOŚ) oraz Podkarpackiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego
w Rzeszowie (PPWIS) o uzgodnienie, zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania planu urządzenia lasu na środowisko i na obszary Natura 2000,
- zamieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej RDLP oraz w prasie lokalnej informacji o terminie i miejscu wyłożenia „Założeń do planu urządzenia lasu”
- przeprowadzenie postępowania przetargowego i wyłonienie wykonawcy projektu planu urządzenia lasu.
9 rok obowiązywania istniejącego planu urządzenia lasu
- wykonanie prac terenowych związanych z inwentaryzacją lasu w szczególności taksacji drzewostanów.
10 rok  obowiązywania istniejącego planu urządzenia lasu
- wykonanie inwentaryzacji zasobów drzewnych metodą statystyczną przez założenie
i pomiary drzew na powierzchniach kołowych.
1 rok obowiązywania sporządzanego planu urządzenia lasu
- zwołanie Narady Techniczno-Gospodarczej w celu zaprezentowania projektu pul,
- podanie w Biuletynie Informacji Publicznej RDLP oraz w lokalnej prasie informacji o terminie i miejscu wyłożenia do wglądu „Projektu planu urządzenia lasu",
- w przypadku złożenia uwag i wniosków przez organy inne niż RDOŚ i PPWIS do upublicznionych założeń lub do upublicznionego projektu PUL, zwołanie Komisji projektu planu, w formie debaty publicznej, w celu rozpatrzenia zgłoszonych uwag i wniosków do projektu planu urządzenia lasu,
- przekazanie projektu planu urządzenia lasu do zatwierdzenia przez ministra właściwego ds. środowiska,
- zamieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej RDLP informacji o zatwierdzeniu planu urządzenia lasu,
Udział społeczny w procesie opracowania projektu pul.
Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie opracowując projekty pul dla poszczególnych nadleśnictw zapewnia udział społeczeństwa w tym procesie przez szerokie rozpowszechnianie informacji na każdym etapie postepowania. Informacje o terminach
i miejscach zwołania poszczególnych komisji są zamieszczane na stronie BIP RDLP w Krośnie oraz poszczególnych nadleśnictw, ogłaszane w lokalnej prasie oraz wywieszane na tablicach ogłoszeń w siedzibie RDLP w Krośnie i w nadleśnictwach. Dodatkowo do samorządów terytorialnych wszystkich szczebli kierowane są pisemne prośby o upublicznienie powyższej informacji w sposób zwyczajowo przyjęty, a przedstawiciele władz samorządowych są zapraszani imiennie na posiedzenia poszczególnych komisji.
Dokumenty do których przepisy prawa przewidują możliwość składania uwag i wniosków czyli założenia do projektu planu urządzenia lasu jak również sam projekt są dostępne do wglądu w siedzibie RDLP w Krośnie oraz zamieszczane w formie elektronicznej na stronie BIP. Informacja o tym fakcie jest również rozpowszechniana przez ogłoszenie w lokalnej prasie, tablicach ogłoszeń oraz na stronie BIP RDLP w Krośnie. Taki sposób upublicznienia stwarza możliwość pobrania dokumentów w dowolnym czasie, dokładnego ich przeanalizowanie
i złożenie uwag. Działanie to przynosi efekty w postaci dużego zainteresowania procesem opracowania projektów PUL. Jako przykład można wskazać Nadleśnictwo Bircza gdzie do wyłożonego projektu PUL uwagi i wnioski złożyło aż 347 wnioskodawców. Uwagi i wnioski złożone w przewidzianym terminie, w dowolnej formie, podlegają omówieniu i rozpatrzeniu na zwołanej Komisji projektu planu. Sposób ujęcia tych wniosków w projekcie pul jest wskazany w protokole z Komisji, który jako element PUL, jest po jego zatwierdzeniu, zamieszczony do publicznego wglądu na stronach BIP poszczególnych nadleśnictw.
Uwagi i wnioski złożone po wyznaczonym terminie nie są rozpatrywane we wskazanym powyżej trybie, natomiast wszelkie zapytania, wątpliwości czy też petycje, związane
z procesem opracowania projektu PUL oraz z zapisami zatwierdzonego dokumentu są wyjaśniane przez Dyrektora RDLP w Krośnie na bieżąco w uzgodnionej formie.
Strategiczna ocena oddziaływania pul na środowisko.
Oprócz opisanej powyżej oceny projektu pul przez społeczeństwo dokumenty te zostają poddane strategicznej ocenie wpływu na środowisko przez organy przewidziane do tego celu. Takimi organami są regionalny dyrektor ochrony środowiska oraz państwowy wojewódzki inspektor sanitarny.
Ocena jest przeprowadzana w oparciu o przepisy ustawy z dnia 3 października 2008 roku
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (j. t. Dz. U. z 2013 roku, poz. 1235, z późn. zmian.) oraz zgodnie z ramowymi wytycznymi w sprawie zakresu i stopnia szczegółowości prognozy oddziaływania na środowisko planu urządzenia lasu, zatwierdzonymi do stosowania przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Środowiska dnia 18 sierpnia 2011 roku ze zmianami zatwierdzonymi dnia 28 sierpnia 2013 roku.
Opiniowaniu podlegają zarówno dokumenty stanowiące założenia do sporządzenia projektu pul poprzez ustalenie zakresu i stopnia szczegółowości sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko realizacji zapisów pul, jak również sam projekt pul przez wyrażenie opinii wymienionych powyżej organów.
Dodatkowo przy sporządzaniu w ramach pul zakresów zadań ochronnych, uzgodnieniu
z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska podlega część programu ochrony przyrody zawierająca ten zakres.
Zakres zadań ochronnych opracowany w ramach PUL.
Jak wspomniano na wstępie dla obszarów Natura 2000 dla których regionalny dyrektor ochrony środowiska (rdoś) nie ustanowił planów zadań ochronnych (pzo), czy też planów ochrony (po), w ramach prac nad projektem pul opracowywany jest zakres zadań ochronnych dla tej części obszaru, która pozostaje w zarządzie danego nadleśnictwa.
Sama metodyka prac nad opracowaniem projektu pul wskazana w Instrukcji urządzania lasu nie przewiduje przeprowadzenia szczegółowych inwentaryzacji przyrodniczych niezbędnych do określenia zasobu cennych przedmiotów ochrony i zaplanowania dla nich odpowiednich działań ochronnych. Tak więc prowadzenie tych prac odbywa się w oparciu o zgodę Dyrektora Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych na wydatkowanie środków Funduszu Leśnego na ten cel. Działanie takie jest uzasadnione ze względu na bogactwo przyrodnicze występujące na terenie RDLP w Krośnie, a w szczególności w lasach bieszczadzkich.
Należy dodać, że funkcjonujące w minionym okresie pul-e, które nie były poddawane strategicznej ocenie wpływu na środowisko, nie poddawane ocenie społecznej oraz opracowane bez szczegółowych inwentaryzacji przyrodniczych nie doprowadziły do uszczuplenia bazy organizmów cennych o czym świadczy stwierdzone dzisiaj bogactwo ich występowania. Prowadzone w dzisiejszych czasach badania i inwentaryzacje tylko potwierdzają taką hipotezę. Wobec powyższego poglądy, że gospodarka leśna ma negatywny wpływ na cenne przyrodniczo elementy występujące w drzewostanach stają się bezpodstawne.
Prowadzenie szczegółowych inwentaryzacji przyrodniczych przy okazji prac nad opracowaniem projektu pul nie tylko pozwala na ustalenie właściwego zakresu działań na korzyść cennych przedmiotów ochrony, ale również dostarcza wielu informacji o występowaniu tych przedmiotów. Wiedzą taką możemy dzielić się z Państwem w ramach prowadzonej przez Lasy Państwowe edukacji leśnej, zarówno w formie publikowanej na portalach społecznościowych jak również w bezpośrednim przekazie.