Asset Publisher Asset Publisher

Trwa renowacja leśnego cmentarza w Starym Bruśnie

Kontynuowane są rozpoczęte w ubiegłym roku prace renowacyjne na cmentarzu położonym na gruntach leśnych Nadleśnictwa Lubaczów, na terenie tętniącej niegdyś życiem wsi Stare Brusno. Pracami nadzorowanymi przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków objęto 52 krzyże i tablice nagrobne. W roku 2014 roku renowacji poddano 32 krzyże.

Odnowa cmentarza to wspólna inicjatywa Nadleśnictwa Lubaczów i Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Horynieckiej, którą finansowo wspierają Wojewódzki Konserwator Zabytków, Podkarpacki Urząd Marszałkowski, Gmina Horyniec Zdrój, miejscowe koła łowieckie oraz prywatni sponsorzy. Podjęte działania pozwolą zachować unikalne dzieła sztuki sepulkralnej, zagubione obecnie pośród lubaczowskich lasów.
Pierwsza wzmianka o Bruśnie pojawia się w dokumentach z 1444 roku, natomiast tradycje kamieniarskie tej miejscowości sięgają XVI wieku. Najstarsze krzyże mają prostą formę równoramiennych z prymitywnie wyrytymi inskrypcjami. Późniejsze krzyże i rzeźby, często o wyszukanych formach, zostały wykonane z dużym kunsztem rzemieślniczym i artystycznym. Bruśnieńskie krzyże i nagrobki rzeźbiono na zamówienie lub sprzedawano na jarmarkach. Różne elementy kamieniarki brusnieńskiej można odnaleźć nawet w odległości powyżej 100 km od Starego Brusna - od Kolbuszowej po Cmentarz Łyczakowski we Lwowie. Charakterystycznym motywem pojawiającym się na bruśnieńskich krzyżach jest stylizacja z motywami leśnymi; na krzyże drewniane z motywami kory dębowej, słojami drewna na poprzecznych belkach krzyża oraz oplatającym te belki bluszczem.
Cmentarz na terenie nieistniejącej wsi Stare Brusno jest jedną z największych atrakcji krajoznawczych w lasach  południowego Roztocza.

Tekst: Marcin Jarosławiec
Zdjęcia: Tadeusz Maksymowicz