Asset Publisher
Rocznica deportacji leśników
Mija 79 lat od czasu, gdy okupant sowiecki, działając na podstawie uchwały Rady Komisarzy Ludowych z 5 grudnia 1939 roku w sprawie wysiedlenia rodzin osadników wojskowych i służby leśnej z zachodnich obwodów ZSRS dokonał masowych deportacji na ziemiach lubaczowskich.
W mroźną i śnieżną zimę 10 lutego 1940 roku na saniach rodziny osadników i leśników wsi: Łukawicy, Łówczy, Podemszczyzny, Chotylubia, Dąbrowy, Borowej Góry, Młodowa, Sieniawki, Sopli, Nowej Grobli, Suchej Woli, Zalesia, Dachnowa-Hrynkowa były transportowane do stacji kolejowej w Lubaczowie i umieszczane w wagonach. Następnego dnia pociąg ruszył i dopiero 29 lutego dotarł w okolice miejscowości Omsk, gdzie nastąpiło rozsiedlenie.
W przypadku Lubaczowszczyzny była to już druga deportacja. Pierwsza odbyła się w grudniu 1939 roku a jej świadkiem był Marian Kopf tak opisujący to wydarzenie:
„Jeszcze przed świętami, w grudniu 1939 r. zobaczyłem, jak ulicą koło naszego domu jechało kilka sań, na nich leżały jakieś tobołki i siedziały małe dzieci, a kobiety szły za tymi saniami. Koło sań szli żołnierze z nałożonymi na karabiny bagnetami. Dopiero na drugi dzień dowiedzieliśmy się, że były to rodziny gajowych i leśniczych, a oni sami zostali aresztowani i wywiezieni wszyscy w głąb azjatyckiej Rosji. Za grupą kobiet i wyrostków, bez mężczyzn, szli Sowieci z bagnetami, z boku po chodniku dwóch oficerów NKWD, kobiety płaczą, zima – grudzień, dwa dni przed świętami, na polu mróz...”
Dotychczas ustalono dane siedmiu rodzin leśników z rejonu horynieckiego i lubaczowskiego. Ich wykaz według miejscowości:
- Borowa Góra
Rodzina Demusów: Stanisław Demus, gajowy leśnictwa Sieniawka, zgłosił się do Armii Andersa, zmarł w Iranie; żona Maria z Kozyrskich-Maćkowska, primo voto Demus, Armia Andersa, w Anglii służba w Pomocniczej Lotniczej Służbie Kobiet.
- Podemszczyzna
Rodzina Chlanów: (NN) Chlan, gajowy, zmarł na zesłaniu, żona (NN) Chlan zmarła na zesłaniu, dzieci: Andrzej i Anna.
Rodzina Hawrylaków: (NN) Hawrylak, gajowy, żona Władysława Hawrylak, zmarła na zesłaniu, dzieci: Anna i Władysław.
- Sieniawka
Rodzina Bratków: Ignacy Bratek, gajowy leśnictwa Sieniawka, żona Bronisława Bratek, dzieci: Stefania, Marian, Kazimierz. Gajowy zmarł na zesłaniu.
Rodzina Frączków: Stanisław Frączek, gajowy leśnictwa Sieniawka, żona Maria Frączek, syn (NN) Frączek.
Rodzina Gajewskich: Romuald Gajewski, leśniczy leśnictwa Sieniawka, zgłosił się do Armii Andersa, żona (NN) Gajewska, syn Jan (lub Jerzy), Armia Andersa.
- Sople
Rodzina Brandtów: Tadeusz Brandt, leśniczy, żona Bolesława (nauczycielka), dziecko zmarło w czasie transportu.
Na wykazie deportowanych znalazł się również leśniczy Jan Lejczak, który służył w Armii Andersa, a po wojnie był leśniczym w Nowym Lublińcu. Dodajmy jeszcze deportowanych leśników z Wielkich Oczu, które wówczas znalazły się w rejonie krakowieckim obwodu lwowskiego tj. rodzina Grendusów: Leon Grendus, leśniczy, rodzice i dzieci, jak również rodzina Gryniewiczów: Antoni Gryniewicz, gajowy, żona Maria, dzieci: Jan, Eugenia, Leon.
O wiele więcej można wyczytać w książce autorstwa Zygmunta Kubraka „Dzieje lasów lubaczowskich” (wyd. Libra), która ukazała się pod koniec 2018 roku. Zachęcam do zapoznania się z jej treścią, bowiem naszym leśnym poprzednikom winniśmy pamięć.
Robert Banaś
