Pomnik Nieznanego Konfederata w Zagórzu ma upamiętniać ostatnią bitwę konfederacji barskiej 1768-1772, która miała miejsce na przedpolach miasta nad Osławą. Starania o powstanie postumentu trwały blisko dwa lata.

Walka Konfederatów o niepodległość naszej Ojczyzny – to pierwsze polskie powstanie przeciwko zaborcom - trwała cztery lata, a ostatnia bitwa, podjęta w trzy miesiące po pierwszym rozbiorze Polski, miała miejsce 29 listopada 1772 roku na polach okalających Zagórz, nazywanych do dzisiaj „okopami Pułaskiego”

,,Jest rzeczą pewną, że konfederacja barska uratowała konającą ojczyznę. Trzeba wyryć tę epokę świętymi głoskami we wszystkich polskich sercach. Chciałbym, by na jej pamiątkę wzniesiono pomnik, by na nim umieszczono nazwiska wszystkich konfederatów....”                        

                                                                                                            Jan Jakub Rousseau

Ogłoszono konkurs na projekt i wykonanie monumentu. Zwycięzcą i autorem unikatowego pomnika został Piotr Zieleniak, artysta, pracownik naukowy UMSC w Lublinie.

W uroczystości udział wzięli m.in. Bogdan Rzońca - Poseł na Sejm RP, Piotr Babinetz - Poseł na Sejm RP, Lucyna Podhalicz - Wicewojewoda Podkarpacki, Wojciech Zając - Radny Sejmiku Województwa Podkarpackiego, Jerzy Borcz - Radny Sejmiku Województwa Podkarpackiego oraz gospodarz gminy Zagórz Ernest Nowak - Burmistrz Zagórza.

Patronat honorowy nad cyklem związanych z tym wydarzeń objął Marszałek Sejmu RP Marek Kuchciński oraz Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl. Organizatorami spotkania byli: Burmistrz Miasta i Gminy Zagórz, Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Zagórzu oraz Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Zagórzu.

Była też delegacja leśników. Warto zaznaczyć że Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie - Nadleśnictwo Lesko, Baligród, Komańcza, Dukla przyczyniły się do powstania pomnika udzielając darowizny na ten cel.

Tekst: Jerzy Kaleta